Cách hạch toán hóa đơn chiết khấu thương mại năm 2024 đúng chuẩn

3.1 Hướng dẫn hạch toán chiết khấu thương mại theo thông tư 200

Theo Điều 81 của Thông tư 200, các nguyên tắc bên bán hàng thực hiện chiết khấu thương mại (CKTM) như sau:

Trường hợp hóa đơn VAT hoặc hóa đơn bán hàng đã được giảm trừ khoản CKTM vào số tiền cần thanh toán của người mua:

• Đơn vị bán hàng không ghi nhận tài khoản 5211 (tài khoản hạch toán CKTM).
• Doanh thu bán hàng cần được phản ánh theo giá đã trừ CKTM (nghĩa là doanh thu thuần).

Kế toán của nhà bán hàng có trách nhiệm theo dõi danh sách các khoản CKTM cho người mua nhưng chưa phản ánh thông tin chiết khấu trên hóa đơn, đây là khoản tiền phải thanh toán trên hóa đơn người mua đã được giảm trừ.

Nhà bán hàng sẽ tiến hành ghi nhận doanh thu ban đầu của đơn hàng theo giá chưa trừ CKTM (nghĩa là doanh thu gộp).

Quy định Thông tư 200 nhằm đảm bảo tính minh bạch và đầy đủ trong ghi nhận doanh thu sổ sách kế toán, các CKTM đối với các giao dịch bán hàng. Việc kế toán theo dõi riêng các khoản CKTM chưa phản ánh trên hóa đơn cũng giúp nhà bán hàng quản lý tốt các khoản công nợ, phải trả cho khách hàng.

Hạch toán chiết khấu thương mại theo thông tư 200

Khoản chiết khấu thương mại của doanh nghiệp phải theo dõi riêng các khoản phát sinh trong những trường hợp:

Số chiết khấu thương mại được ghi trên hóa đơn cuối thể hiện rõ người mua được hưởng lớn hơn tiền bán sản phẩm, dịch vụ. Người mua phải mua nhiều đơn để đạt được số lượng được hưởng chiết khấu. Khoản chiết khấu thương mại sẽ xác định vào hóa đơn lần mua cuối.

Đơn vị sản xuất chỉ xác định được số lượng sản phẩm nhà phân phối đã tiêu thụ vào cuối kỳ bán hàng. Dựa trên căn cứ đó, nhà sản xuất sẽ xác định khoản CKTM phải trả dựa trên số lượng hàng hóa, dịch vụ  hoặc doanh số bán đã tiêu thụ.

Các tình huống cụ thể về cách hạch toán chiết khấu thương mại:

• a. Tình huống 1: Mua 1 lần được hưởng luôn chiết khấu thương mại: Trong trường hợp này, giá ghi trên hóa đơn đã thể hiện rõ giá đã giảm.
• b. Tình huống 2: Mua nhiều lần mới được hưởng chiết khấu thương mại: Hóa đơn của lần mua cuối cùng sẽ thể hiện đúng số tiền chiết khấu của các lần mua.
• c. Tình huống 3: Số chiết khấu thương mại người mua nhận được lớn hơn số tiền bán hàng trên hóa đơn lần mua cuối nên người bán cần lập riêng hóa đơn cho phần được chiết khấu.
• d. Tình huống 4: Kết thúc chương trình chiết khấu thương mại: Người bán cần lập hóa đơn thể hiện mức điều chỉnh kèm bảng kê các hóa đơn cần chỉnh sửa, tiền thuế điều chỉnh và số tiền cần thanh toán.

Đối với người bán, các đơn vị sản xuất:

Kế toán sẽ kết chuyển số CKTM đã phát sinh trong kỳ cho người mua hưởng vào cuối kỳ. Đơn vị nhà bán hàng sẽ thực hiện bút toán sau:

• Nợ Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
• Có Tài khoản 521 - Chiết khấu thương mại

Nghĩa là, số chiết khấu thương mại đã phát sinh trong kỳ sẽ được kết chuyển từ tài khoản 521 sang tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ nhằm phản ánh đúng doanh thu thực tế của đơn vị. 

Đối với người mua: Trường hợp người mua nhận khoản chiết khấu thương mại sau khi đã mua hàng, kế toán cần xem xét tình trạng của hàng tồn kho để phân bổ số tiền chiết khấu thương mại đã được hưởng, cụ thể:

Nếu hàng hóa chưa được tiêu thụ và còn tồn lại trong kho, kế toán cần ghi bút toán giảm giá hàng tồn kho:

• Nợ các Tài khoản 111, 112, 331,...
• Có các Tài khoản 152, 153, 156,...

Nếu hàng hóa đã được tiêu thụ, kế toán cần ghi bút toán giảm giá vốn hàng bán:

• Nợ Tài khoản 632 - Giá vốn hàng bán
• Có các Tài khoản 111, 112, 331,...

Ngoài ra, cần ghi nhận khoản thuế VAT được khấu trừ tương ứng với số CKTM đã hưởng:

• Nợ Tài khoản 133 hoặc 1331 - Thuế GTGT được khấu trừ
• Có các Tài khoản 111, 112, 331,...

Việc phản ánh chiết khấu thương mại được hưởng của người mua là để đảm bảo giá trị giá vốn hàng bán, hàng tồn kho và ghi nhận sổ sách chính xác.

Tham khảo: Hướng dẫn kê khai hoá đơn chiết khấu thương mại đúng quy định

3.2 Hướng dẫn cách hạch toán chiết khấu thương mại theo thông tư 133

Cách hạch toán chiết khấu thương mại theo quy định của Thông tư 133/2016/TT-BTC

Điểm khác biệt lớn nhất với Thông tư 200/2014/TT-BTC là tài khoản hạch toán chiết khấu thương mại quy định tại Thông tư 133 không sử dụng Tài khoản 521 (Chiết khấu thương mại) mà sử dụng Tài khoản 511 (Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ).

Cách hạch toán chiết khấu thương mại theo Thông tư 133 chỉ cần thay thế Tài khoản 521 thành Tài khoản 511 và thực hiện tương tự như Thông tư 200. Cụ thể:

Khi phát sinh chiết khấu thương mại, kế toán sẽ thực hiện hạch toán vào Bên Nợ của Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. Cuối kỳ, khi kết chuyển số chiết khấu thương mại (cho người mua hưởng) đã phát sinh trong kỳ, kế toán sẽ thực hiện bút toán:

• Nợ Tài khoản 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
• Có Tài khoản 111, 112, 331,... (tùy theo từng trường hợp)

Đối với người mua, việc phản ánh chiết khấu thương mại được hưởng cũng sẽ được thực hiện tương tự như các bước quy định tại Thông tư 200, chỉ cần thay Nợ Tài khoản 521 thành Nợ Tài khoản 111, 112, 331,...

Lưu ý: Kế toán cần căn cứ vào chế độ kế toán của từng doanh nghiệp, theo Thông tư 200 hay Thông tư 133 sẽ phù hợp hơn để thực hiện hạch toán chính xác. Tùy từng trường hợp kinh doanh, giao dịch cụ thể, kế toán sẽ ghi các bút toán khác nhau.

Hạch toán chiết khấu thương mại theo thông tư 133

Từ ngày 01/07/2022, theo Nghị định 123 và Thông tư 78, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân chính thức phải ngừng sử dụng chứng từ tự in theo quy định tại Thông tư 37, các loại chứng từ khấu trừ giấy do cơ quan Thuế cấp. Thay vào đó, doanh nghiệp và cá nhân phải chuyển đổi sang sử dụng chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) điện tử.

Việc áp dụng chứng từ khấu trừ thu nhập cá nhân điện tử nhằm mục đích:

• Đơn giản các thủ tục hành chính và giảm chi phí cho các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có liên quan.
• Đảm bảo tính chính xác, rõ ràng trong việc kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân.
• Tăng cường giám sát hiệu quả đối với hoạt động khấu trừ, quản lý nộp thuế TNCN.
• Thúc đẩy việc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực quản lý thuế.
• Quy định  chứng từ khấu trừ thu nhập cá nhân điện tử nhằm nâng cao hiệu quả, hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế TNCN tại Việt Nam.

Tham khảo: 10 điều cần biết về chiết khấu thương mại dành cho doanh nghiệp

EcomTax đã chia sẻ cụ thể cách hạch toán hóa đơn chiết khấu thương mại theo đúng chuẩn mực được áp dụng từ năm 2024. Khi doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh nắm vững các nguyên tắc và phương pháp hạch toán chiết khấu, họ sẽ chủ động hơn trong công tác kế toán và quản trị tài chính.

Hạch toán hóa đơn chiết khấu thương mại chính xác, rõ ràng không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật, mà còn giúp doanh nghiệp phản ánh trung thực, chính xác các giao dịch liên quan đến chiết khấu trong báo cáo tài chính. Tính toán chính xác doanh thu và lợi nhuận, chi phí, phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh hiệu quả. Hạch toán hóa đơn sẽ giúp tăng cường kiểm soát, quản lý tốt các khoản chiết khấu, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Hy vọng những thông tin mà EcomTax cung cấp trong bài viết sẽ giúp ích cho các bạn trong việc hạch toán hóa đơn chiết khấu thương mại đúng chuẩn từ năm 2024. Chúc các bạn thành công!